Los grados del diminutivo: una doctrina confusa en la gramática latina antigua

Autores/as

DOI:

https://doi.org/10.3989/emerita.2018.06.1732

Palabras clave:

gramáticos latinos, diminutivo, comparativo, derivación

Resumen


Desde Varrón a Prisciano, los gramáticos latinos se interesaron por la acumulación de los sufijos diminutivos (-ulus, -culus, etc.), relacionándola con frecuencia con los grados de comparación y, por ende, con un aumento de la función diminutiva. En las gramáticas latinas antiguas, el tratamiento de los diminutivos era heterogéneo: desde una perspectiva semántica se destacaba su cercanía a los grados de comparación –en tanto representan la disminución de la esencia de un nombre– y desde una formal se clasificaban como derivados –en tanto se derivan de nombres primitivos–. Aunque la mayoría de los gramáticos relaciona el diminutivo con el comparativo y el derivativo, existen diferencias notables en el caso de los «grados del diminutivo». El presente artículo constituye la primera historia completa de la doctrina de los grados del diminutivo en la gramática latina.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

Adams, J. N. 1995: Pelagonius and Latin Veterinary Terminology in the Roman Empire, Leiden.

Baldi, P. 2002: The Foundations of Latin, Berlín-Nueva York.

Barwick, K. 1922: Remmius Palaemon und die römische Ars grammatica, Leipzig.

Barwick, K. (ed.) 1964: Flavii Sosipatri Charisii artis grammaticae libri V (reimpr. con addenda et corrigenda de F. Kühnert), Leipzig.

Bécares Botas, V. 1985: Diccionario de terminología gramatical griega, Salamanca.

Bécares Botas, V. 2002: Dionisio Tracio. Gramática. Comentarios Antiguos. Introducción, traducción y notas, Madrid.

Bölte, F. 1886: De artium scriptoribus Latinis quaestiones, Bonn.

Bonnet, G. (ed.) 2005: Dosithée. Grammaire latine, París.

Booij, G. 2000: «Inflection and derivation», en Booij, G., Lehmann, C. y Mugdan, J. (eds.), Morphologie: Ein internationales Handbuch zur Flexion und Wortbildung, vol. 1, Berlín-Nueva York, pp. 360-369. https://doi.org/10.1515/9783110111286.1.12.929

Chantraine, P. 1979: La formation des noms en grec ancien, París.

Cuzzolin, P. y Lehmann, C. 2004: «Comparison and gradation», en Booij, G., Lehmann, C., Mugdan, J. y Skopeteas, S. (eds.), Morphologie. Ein internationales Handbuch zur Flexion und Wortbildung, vol. 2, Berlín, pp. 1212-1220.

Dahlmann, H. (ed.) 1940: De lingua Latina, Buch VIII , Berlín.

Dammer, R. 2001: Diomedes grammaticus, Tréveris.

Dezotti, L. C. 2011: Arte menor e Arte maior de Donato: tradução, anotação e estudo introdutório . Disertación de Maestría, Faculdade de Filosofia, Letras e Ciências Humanas, Universidad de São Paulo, São Paulo. <http://www.teses.usp.br/teses/disponiveis/8/8143/tde-22092011-161749/>. (25/09/17).

Dressler, W. U., Dziubalska-Ko?aczyk, K., Gagarina N. y Kilani-Schoch, M. 2015: «Reduplication, Repetition, Hypercharacterization, and Other Affix-Doubling in Child Language», en Manova, S. (ed.), Affix Ordering Across Languages and Frameworks , Oxford, pp. 259-275.

Flobert, P. 1989: «La dérivation nominale chez les grammairiens romains», Latomus 48, pp. 741-752.

Fournier, N. 2013: «Le traitement de la comparaison dans les grammaires du français des XVIe et XVIIe siècles», Histoire Épistémologie Langage 35.2, pp. 97-132.

Fruyt, M. 2005: «La (dés)-intensification dans les adjectifs latins: les morphèmes de degré», Journal of Latin Linguistics 9 (1), pp. 231-243. https://doi.org/10.1515/joll.2005.9.1.231

Fruyt, M. 2013: «Temperature and Cognition in Latin», Revue de Linguistique Latine du Centre Alfred Ernout. De Lingua Latina 9: Varia, < http://www.parissorbonne. fr/IMG/pdf/Temperature-m_fruyt.pdf >, pp. 1-34. (25/09/2017).

Garcea, A. 2012: Caesar's De analogia. Edition, Translation, and Commentary, Oxford.

Goetz, G. y Schoell, F. (eds.) 1910: M. Terenti Varronis De lingua Latina quae supersunt, Leipzig.

Hakamies, R. 1951: Étude sur l'origine et l'évolution du diminutif latin et sa survie dans les langues romanes, Helsinki.

Hanssen, J. S. Th. 1951: Latin Diminutives: A Semantic Study, Bergen.

Haverling, G. V. M. 2011: «La suffixation "diminutive" du latin préclassique et classique au latin tardif», en Fruyt, M. y Spevak, O. (eds.), La quantification en latin, París, pp. 225-257.

Hilgard, A. 1901: Scholia in Dionysii Thracis Artem grammaticam, Leipzig.

Holtz, L. (ed.) 1981: Donat et la tradition de l'enseignement grammatical. Étude sur l'Ars de Donat et sa diffusion (IVe-IXe siècle) et édition critique, París. PMCid:PMC1684945

Iso, J. J. 1997-1998: «Derivación y composición: su posición en el De lingua Latina de Varrón», Voces 8-9, pp. 57-73.

Keil, H. (ed.) 1961 [1857-1870]: Grammatici Latini , 8 vols., Leipzig.

Lallot, J. 19982 : La grammaire de Denys le Thrace , París.

Leumann, M. 1953: «Deminutiva auf -ύλλιον und Personennamen mit Kennvokal ? im Griechischen», Glotta 32, pp. 214-225.

Leumann, M. 1977: Lateinische Laut- und Formenlehre , Múnich.

López Gregoris, R. 2005: «El uso del diminutivo en el lenguaje técnico latino», RELat 5, pp. 75-96.

López Gregoris, R. 2016: «El diminutivo latino: entre la denotación y la connotación», en García-Hernández, B. y Penas Ibá-ez, M. A. (eds.), Semántica latina y románica. Unidades de significado conceptual y procedimental, Nueva York, pp. 177-198.

Manfredini, A. 2007: «Cuantificación de grado y comparación: paradigmas flexivos y semántica en De Lingua Latina de Varrón», en De Santis, G., Mié, F. y Veneciano, G. (eds.), Prácticas discursivas en la antigüedad grecolatina, Ordia Prima Studia 4, Córdoba.

Passalacqua, M. (ed.) 1984: Tre testi grammaticali Bobbiesi (GL V 555-566; 634-654; IV 207-2I6 Keil) , Roma.

Peppler, C. W. 1902: Comic Terminations in Aristophanes and the Comic Fragments, Baltimore.

Real Academia Espa-ola 2009: Nueva gramática de la lengua espa-ola, Madrid.

Schad, S. 2007: A Lexicon of Latin Grammatical Terminology . Studia Erudita, 6. Pisa/Roma.

Stock, C. (ed.) 2005: Sergius (Ps.-Cassiodorus) Commentarium de oratione et de octo partibus orationis Artis Secundae Donati. Überlieferung, Text und Kommentar . Sammlung wissenschaftlicher Commentare, Múnich-Leipzig.

Strodach, G. K. 1933: «Latin Diminutives in -ello /a - and -illo /a -. A Study in Diminutive Formation», Language 9 (1), pp. 7-98. https://doi.org/10.2307/522000

Tarri-o, E. 2011: «Comparative clauses», en Baldi, P. y Cuzzolin, P. (eds.), New Perspectives on Historical Latin Syntax, Volume 4: Complex Sentences, Grammaticalization, Typology, Berlín-Boston, pp. 373-426.

Uhlig, G. 1881: Appendix artis Dionysii Thracis, Leipzig.

Uhlig, G. (ed.) 1883: Grammatici Graeci I,1 , Leipzig.

Vaahtera, J. 1998: Derivation. Greek and Roman Views on Word Formation, Turku.

Viti, C. 2014: «Latin parts of speech in historical and typological context», Journal of Latin Linguistics 13 (2), pp. 279-301. https://doi.org/10.1515/joll-2014-0012

Zucchelli, B. 1969: «Sull' origine della funzione diminutiva del suffisso -lo - in latino», Studi linguistici in onore di V. Pisani, Brescia, pp. 1075-1100.

Zucchelli, B. 1970: Studi sulle formazioni latine in -lo- non diminutive e sui loro rapporti con i diminutivi , Parma.

Descargas

Publicado

2018-12-30

Cómo citar

Burghini, J., & Uría, J. (2018). Los grados del diminutivo: una doctrina confusa en la gramática latina antigua. Emerita, 86(2), 327–348. https://doi.org/10.3989/emerita.2018.06.1732

Número

Sección

Artículos

Artículos más leídos del mismo autor/a

  • Jesús Mª Nieto Ibáñez, Helena Rodríguez Somolinos, Natalio Fernández Marcos, Javier Uria, Ana González-Rivas, José García López, Francisco Socas, Jose Manuel Cañas Reillo, Antonio Piñero, Francisco R. Adrados, Jose A. Berenguer, Matilde Conde Salazar, Luis M. Macía Aparicio, José B. Torres, Francisca Pordomingo, Dulce Estefania Álvarez, José Antonio Bellido Díaz, Antonio Ramirez de Verger, Guillermo Sven Reher Díez, Dolores Lara Nava, Jorge Martínez-Pinna, Reseña de Libros , Emerita: Vol. 78 Núm. 1 (2010)