El dios que nace de la roca. Aspectos comparativos del mito del nacimiento de Mitra
DOI:
https://doi.org/10.3989/emerita.2016.15.1506Palabras clave:
Mitra Petrogénito, Mihr Yašt, RigVeda, Teogonía hitita, Diorfo, Agdistis, Erictonio, mitraísmoResumen
El artículo tiene como objeto mejorar y completar algunas propuestas ya existentes que relacionan el mito del nacimiento del dios romano Mitra de una roca con otras tradiciones como la hitita o algunos mitos de proveniencia minorasiática. Incluyendo datos de la Teogonía hitita, del RigVeda e integrándolos con la información iconográfica del mitraísmo romano y la irania de época sasánida, se propone un origen indoeuropeo para el mito de un dios que nace de una roca.
Descargas
Citas
Alvar, J. 2008: Romanising Oriental Gods. Myth, Salvation and Ethics in the Cults of Cybele, Isis and Mithras, Leiden. http://dx.doi.org/10.1163/ej.9789004132931.i-486
Beck, R. 2006: The Religion of the Mithras Cult in the Roman Empire, Oxford.
Bernabé, A. 1989: «Generaciones de dioses y sucesión interrumpida. El mito hitita de Kumarbi, la Teogonía de Hesíodo y el Papiro de Derveni », Aula Orientalis 7, pp. 159-179.
Bernabé, A. 2000: «Los mitos hititas sobre Kumarbi y la Teogonía de Hesíodo: semejanzas en la forma y diversidad de concepción religiosa», Cadmo. Revista do Instituto Oriental Universidade de Lisboa 10, pp. 147-166.
Bernabé, A. 2009: «El extraordinario embarazo de Kumarbi», en Barreira, D. A. y del Olmo, G. (eds.), Reconstructing a Distant Past. Ancient Near Eastern Essays in Tribute to Jorge R. Silva Castillo, Sabadell, pp. 23-30.
Bottéro, J. y Kramer, S. N. 2004: Cuando los dioses hacían de hombres, Mitología mesopotámica, Madrid.
Burkert, W. 1979: «Von Ullikummi zum Kaukasus: die Felsgeburt des Unholds. Zur Kontinuität einer mündlichen Erzählung», Würzburger Jahrbücher N.F. 5, pp. 253-261.
Callieri, P. 1990: «On the Diffusion of the Mithra Images in Sasanian Iran. New evidence from a Seal in the British Museum», East and West 40, pp. 79-98.
Campbell, L. R. 1968: Mithraic Iconography and Ideology, Leiden.
Campos, I. 2006: El dios Mitra: los orígenes de su culto anterior al mitraísmo romano, Las Palmas de Gran Canaria.
Choksy, J. y Kotwal, F. M. 2005: «Praise and Piety: Niy?yi?n and Ya?ts in the History of Zoroastrian Praxis», BSOAS 68, pp. 215-252. http://dx.doi.org/10.1017/S0041977X0500011X
CIL: Corpus Inscriptionum Latinarum.
CIMRM: Vermaseren, M. J. 1956-1960: Corpus inscriptionum et monumentorum religionis Mithriacae I-II, La Haya.
Clauss, M. 2000: The Roman cult of Mithras: the god and his mysteries, Edimburgo. PMCid:PMC316338
CTH: Lejeune, E. 1971: Catalogue des textes Hittites , París, Klincksieck. Actualizado en internet: S. Ko?ak - G. G. W. Müller, hethiter.net/: Catalog (2014-07-28); <http://www.hethport.uni-wuerzburg.de/CTH/>
Cumont, F. 1900: Les mystères de Mithra, Bruselas.
García Trabazo, J. V. 2002: Textos religiosos hititas, Madrid.
Gershevitch, I. 1959: The Avestan Hymn to Mithra. With an introduction, translation and commentary, Cambridge.
Gonda, J. 1972: The Vedic God Mitra, Leiden.
Gordon, R. L. 1975: «Franz Cumont and the Doctrines of Mithraism», en Hinnells, J. R. (ed.), Mithraic Studies I, Manchester, pp. 215-48.
Grenet, F 2003: «Mithra, dieu iranien: nouvelles données», Topoi 11, pp. 35-58. de Jong, A. 1997: Traditions of the Magi: Zoroastrianism in Greek and Latin literature, Leiden. PMCid:PMC145364
Kellens, J. 2000: «Promenade dans les Ya?ts à la lumière de travaux récents», Annuaire du Collège de France 1998-1999 . Résumés des cours et travaux, 99? année, París, pp. 688-690.
Lancellotti, M. G. 2002: Attis, Between Myth and History: King, Priest and God, Leiden.
Laroche, E. 1969: Textes mythologiques hittites en transcription, París.
Mastrocinque, A. 2009: Des Mystères de Mithra aux Mystères de Jésus, Stuttgart. PMid:18618208
Neri, I. 2000: «Mithra Petrogénito. Origine iconografica e aspetti cultuali della nascita dalla pietra», Ostraka 9, pp. 227-245.
Pirart, E. 2006: Guerriers d'Iran. Traductions annotées des textes avestiques du culte zoroastrien rendu aux dieux Ti?trya, Mi?ra et V??ragna , París. RV: RigVeda.
Sundermann, W. 1979: «The Five Sons of the Manichaean God Mithra», en Bianchi, U. (ed.), Mysteria Mithrae. Proceedings of the International Seminar on the Religion-Historical Character of Roman Mithraism with Particular Reference to Roman an Ostian Sources , Roma, pp. 485-499. http://dx.doi.org/10.1163/9789004295605_048
Ulansey, D. 1989: The Origins of the Mithraic Mysteries: Cosmology and Salvation in the Ancient World, Oxford.
Vermaseren, M. J. 1951: «The miraculous Birth of Mithras» Mnemosyne 4, pp. 285-301. http://dx.doi.org/10.1163/156852551X00318
Vermaseren, M. J. 1982: Mithriaca. III. The Mithraeum at Marino , Leiden. Yt.: Ya?t.
Descargas
Publicado
Cómo citar
Número
Sección
Licencia
Derechos de autor 2016 Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC)
Esta obra está bajo una licencia internacional Creative Commons Atribución 4.0.
© CSIC. Los originales publicados en las ediciones impresa y electrónica de esta Revista son propiedad del Consejo Superior de Investigaciones Científicas, siendo necesario citar la procedencia en cualquier reproducción parcial o total.Salvo indicación contraria, todos los contenidos de la edición electrónica se distribuyen bajo una licencia de uso y distribución “Creative Commons Reconocimiento 4.0 Internacional ” (CC BY 4.0). Puede consultar desde aquí la versión informativa y el texto legal de la licencia. Esta circunstancia ha de hacerse constar expresamente de esta forma cuando sea necesario.
No se autoriza el depósito en repositorios, páginas web personales o similares de cualquier otra versión distinta a la publicada por el editor.