Estacio, Tebaida I 214-218: una oculta alusión al cíclope Pyracmon
DOI:
https://doi.org/10.3989/emerita.2014.05.1325Palabras clave:
Estacio, Tebaida, juego de palabras etimológico, nombres propios, Virgilio, alusión, cíclopes, PyracmonResumen
Ponemos de relieve la técnica poética del juego de palabras etimológico con los nombres propios en Estacio y defendemos que en Theb. I 218 el poeta alude al cíclope Pyracmon mediante la expresión incudibus ignes.
Descargas
Citas
Ahl, F. 1985: Metaformations: Soundplay and Wordplay in Ovid and Other Classical Poets, Ítaca y Londres.
Álvarez-Iglesias 2013: Álvarez Morán, M. C, Iglesias Montiel, R. M., «La Hipsípila de Estacio leía a Eurípides», en de Martino, F., Morenilla, C. (eds.), Palabras sabias de mujeres, Bari, pp. 15-45.
Arena, R. 1988: «Pyracmon», Enciclopedia Virgiliana, IV, Roma, pp. 116-117.
Bartelink, G. J. M. 1965: Etymologisering bij Vergilius, Ámsterdam.
Barthius, C. 1664: Publii Papinii Statii quae exstant, vol. II P. Papinii Statii Thebaidem, Leipzig.
Bellès, J. 1989: Sidoni Apol·linar. Poemes. Vol. II [Poemes menors], Barcelona.
Bernabé, A. et al. 2007: Parménides. Poema. Fragmentos y tradición textual, Edición y traducción de Alberto Bernabé. Introducción, notas y comentarios de J. Pérez de Tudela. Epílogo de N.-L. Cordero, Madrid.
Bernartius, I. 1598: Ad P. Stati Papini Thebaidos & Achilleidos scholia. ad syluarum libros notae, Leiden.
Bömer, F. 1958: P. Ovidius Naso. Die Fasten, Band II, Heidelberg.
Burmannus, P. 1746: P. Virgilii Maronis opera, Tomus III, Ámsterdam.
Cairns, F. 1979: Tibullus: A Hellenistic Poet at Rome, Cambridge.
Cairns, F. 1996: «Ancient 'Etymology' and Tibullus: On the Classification of 'Etymologies' and on 'Etymological Markers'», PCPhS 42, pp. 24-29.
Caviglia, F. 1973: P. Papinio Stazio. La Tebaide - Libro I, Roma.
CGL II = Goetz, G. 1888: Corpus glossariorum Latinorum, II, Leipzig.
Chantraine, P. 1999 (= 1968), Dictionaire étymologique de la langue grecque, París.
Charlet, J. L. 2002: Oeuvres. Claudien, París.
Coleman, K. M. 1978: «Siluae 4.9. A Statian name game», PACA 14, pp. 9-10.
Conington, J. 1875: P. Vergilii Maronis opera. With a commentary. Vol. III. Second edition, revised, Londres.
Cordero et al. 2007 (= 1982): Cordero, N. L., La Croce, E., Santa Cruz de Prunes, M. I., Los filósofos presocráticos. Obras. II, Madrid.
Curtius, E. R. 1976: «La etimología como forma de pensamiento», Literatura europea y Edad Media latina, Madrid.
De la Cerda, I. L. 1617: P. Virgilii Maronis posteriores sex libri Aeneidos, Leiden.
Diels, H. 1903: Die Fragmente der Vorsokratiker, Berlín.
Eden, P. T. 1975: A Commentary on Virgil: Aeneid VIII, Leiden.
Eitrem, S. 1922: RE XI 2, s.v. Kyklopen, pp. 2328-2347.
Forbiger, A. 1825: (editio quarta), P. Vergilii Maronis opera, Pars III, Leipzig.
Graves, R. 2005 (= 1968): Los mitos griegos, Madrid.
Hall et al. 2007: Hall, J. B., Ritchie, A. L., Edwards, M. J., P. Papinius Statius. Volume I. Thebaid and Achilleid, Newcastle.
Handius, F. 1817: P. Papinii Statii carmina. Tomus primus. Silvae, Leipzig.
Hecht, R. 1882: De etymologiis apud poetas Graecos obviis, Kaliningrado.
Henry, J. 1969 (= 1881): Aeneidea, or critical, exegetical and aesthetical remarks on the Aeneis, III, Hildesheim (= Dublín 1881).
Heuvel, H. 1932: Publii Papini Statii Thebaidos liber primus versione Batava commentarioque exegetico instructus, Nauta.
Heyne, Ch. G. 1821: P. Virigilius Maro. Aeneidis libri VII-XII, Londres.
Hinds, S. 2006: «Venus, Varro and the vates : toward the limits of etymologising interpretation», Dictynna 3, http://dictynna.revues.org/206 (31/03/2014)
Hill, D. E. 2008: «Jupiter in Thebaid 1 again», en Nauta, Ruurd R.-Dam, Harm-Jan van (eds.), The poetry of Statius, Boston, pp. 125-141.
Hulls, J.-M. 2006: «What›s in a Name? Repetition of Names in Statius› Thebaid », BICS 49, pp. 131-144.
Iglesias Montiel, R. M. 2005: «El treno de Hipsípila en la Tebaida de Estacio», Actas del XI Congreso Español de Estudios Clásicos, II, pp. 895-902.
Keil 1854: Apollonii Argonautica emendavit, apparatum criticum et prolegomena adicit R. Merkel. Scholia vetera e codice Laurentiano edidit Henricus Keil, Leipzig.
Kleywegt, A. J. 2005: Valerius Flaccus, Argonautica, Book 1: A Commenatar, Leiden.
Knox, P. E. 2006: Oxford Readings in Classical Studies. Ovid, Oxford.
Laguna Mariscal, G. 1991: reseña a Maltby 1991, Habis 22, pp. 463-465.
Laguna Mariscal, G. 1992: Estacio. Silvas III, Madrid-Sevilla.
Liberman, G. 2003: Argonautiques. Tome I, Chants I-IV. Valerius Flaccus; texte etabli et traduit par..., París.
Liberman, G. 2010: Stace. Silves. Édition et commentaire critiques par..., París.
Lindsay et al. 1931: Glossaria latina iussu Academiae Britannicae edita I-V, 1926-1931.
LS = Liddell, H. G., Scott, R. 1996: A Greek-English Lexicon, Oxford.
Maltby, R. 1991: A Lexicon of Ancient Latin Etymologies, Leeds.
Maltby, R. 1993: «The limits of Etymologising», Aevum Antiquum 6, pp. 257-275.
McCartney, E. S. 1919: «Puns and Plays on Proper Names», CJ 14, pp. 343-358.
Michalopoulos, A. 2001: Ancient Etymologies in Ovid's Metamorphoses: A Commented Lexicon, Leeds.
Mondi, R. 1983: «The Homeric Cyclopes: Folktale, Tradition and Theme», TAPhA 113, pp. 17-38.
O'Hara, J. J. 1996: True Names. Vergil and the Alexandrian Tradition of Etymological Wordplay, Ann Arbor.
O'Hara, J. J. 2006: «Vergil's Best Reader? Ovidian Commentary on Vergilian Etymological Wordplay», en Knox 2006, pp. 100-122.
Onorato, C. 2008: De raptu Proserpinae. Claudio Claudiano, Nápoles.
Paschalis, M. 2006: Virgil's Aeneid. Semantic Relations and Proper Names, Oxford.
Pedretti, C. 1992: «Leonardo. Il disegno», Art dossier 67, pp. 32-33.
Pfeiffer, R. 1953: Callimachus. Volumen II. Hymni et epigrammata, Oxford. Proyecto Ovidio: http://www.uhu.es/proyectovidio
Rank, L. Ph. 1951: Etymologiseering en verwantdte verschijnselen bij Homerus, Assen.
Rivero et al. 2009-2011: Rivero García, L., Estévez Sola, J. A., Librán Moreno, M., Ramírez de Verger, A., Virgilio. Eneida. Texto latino, traducción y notas, cuatro tomos, Madrid.
Rivero-Librán 2011: Rivero García, L.-Librán Moreno, M., «New Light on Virgil's Mezentius: A New Homeric Model and Etymological Wordplay», Paideia 66, pp. 457-489.
Ruiz de Elvira, A. 2011 (= 1982 = 1975): Mitología clásica, Madrid.
Salinas, P. 1961: «El polvo y los nombres», Ensayos de literatura hispánica (Del Cantar de Mio Cid a García Lorca), Madrid, pp. 127-142.
Shelton, C. 2014: «Logical Complexity and Etymological Wordplay», Latomus 73:2, pp. 385-398.
Solmsen, F. 1990: Theogonia. Opera et dies. Scutum. Fragmenta selecta ediderunt R. Merkelbach et M. L. West, Oxford.
Stephanus, H. 1573: Glossaria duo è situ vetustatis eruta: ad utriusque linguae cognitionem & loclupetationem perutilia. Item, de Atticae linguae seu dialecti idiomatis, comment. Henr. Steph., París.
Sulzberger, M. 1926: «Ὄνομα ἐπώνυμον: les noms propres chez Homère et dans le mythologie grecque», REG 39, pp. 381-447. http://dx.doi.org/10.3406/reg.1926.5277
Sweeney, R. D. 1997: Lactantius Placidus. in Statii Thebaida commentum. Vol. I, Stuttgart y Leipzig.
Thilo-Hagen 1894: Thilo, G., Hagen, H., Servii grammatici qui feruntur in Vergilii carmina commentarii, II, Leipzig.
Thomas, R. F. 1986: «Virgil's Georgics and the Art of Reference», HSCP 90, pp. 171-198.
Zwijnenberg, R. 2003: «‹Ogni pittore dinpinge sé› - On Leonardo da Vinci›s Saint John the Baptist», en Egmond, F. y Zwijnenberg, R., (eds.), Bodily extremities. Preocupations with the Human Body in Early Modern European Culture, Aldershot-Burlington, pp. 48-67.
Descargas
Publicado
Cómo citar
Número
Sección
Licencia
Derechos de autor 2014 Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC)

Esta obra está bajo una licencia internacional Creative Commons Atribución 4.0.
© CSIC. Los originales publicados en las ediciones impresa y electrónica de esta Revista son propiedad del Consejo Superior de Investigaciones Científicas, siendo necesario citar la procedencia en cualquier reproducción parcial o total.
Salvo indicación contraria, todos los contenidos de la edición electrónica se distribuyen bajo una licencia de uso y distribución “Creative Commons Reconocimiento 4.0 Internacional ” (CC BY 4.0). Consulte la versión informativa y el texto legal de la licencia. Esta circunstancia ha de hacerse constar expresamente de esta forma cuando sea necesario.
No se autoriza el depósito en repositorios, páginas web personales o similares de cualquier otra versión distinta a la publicada por el editor.